รังนกถ้ำเป็นการแบ่งประเภทรังนกตามแหล่งกำเนิด นั่นคือรังนกที่มาจากถ้ำธรรมชาติตามเกาะต่างๆที่นกอาศัยอยู่ ส่วนมากจะอยู่แถบภาคใต้ของประเทศไทย เช่น จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร กระบี่ เป็นต้น ซึ่งเกาะนี้เป็นของรัฐ การที่เอกชนจะเข้ามาบริหารจัดการได้นั้นต้องมีการเปิดประมูลสัมปทานเกาะและเมื่อหมดสัญญาจึงจะมีการเปิดประมูลใหม่อีกครั้ง ซึ่งจำนวนเกาะที่มีนกนางแอ่นอาศัยอยู่มีจำนวนไม่มากนัก อีกทั้งใน 1 ปี จะสามารถเก็บรังนกถ้ำได้เพียง 3 ครั้งเท่านั้น จึงทำให้รังนกถ้ำเป็นที่หายากและราคาแพง
รังนกถ้ำจะมีคุณสมบัติพิเศษต่างจากรังนกบ้านทั่วไป นั่นคือรังนกถ้ำที่มาจากเกาะธรรมชาติจะมีแร่ธาตุต่างๆอยู่เป็นจำนวนมาก เกิดจากแร่ธาตุที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติที่มีอยู่ตามผนังถ้ำ เมื่อนกนางแอ่นมาทำรัง ก็จะมีแร่ธาตุปะปนมาอยู่ในเนื้อรังนกด้วย โดยแร่ธาตุต่างๆนั้นประกอบด้วย ธาตุเหล็ก ทองแดง แคลเซียม แมกนีเซียม โปตัสเซียม โซเดียม เป็นต้น เมื่อคนได้บริโภครังนกถ้ำก็จะได้แร่ธาตุนั้นเข้าไปในร่างกายด้วย
ลักษณะของรังนกถ้ำส่วนมากมักเป็นรูปถ้วย หูของรังอาจจะเป็นสีขาวหรือสีแดง ความสะอาดของรังขึ้นอยู่กับช่วงเวลาที่เก็บ โดยการเก็บครั้งแรกของปีช่วงเดือนมีนาคม จะเป็นรังนกถ้ำที่สะอาดที่สุด ส่วนขนนกจะมีค่อนข้างน้อย มีกลิ่นคาวคล้ายไข่ขาว เส้นแข็งกระด้าง และมีความชื้นมากกว่ารังนกบ้าน
